بازگشت
پوکی استخوان چیست؟
۱-پوکی استخوان چیست؟
استئوپوروز یا پوکی استخوان یعنی ” استخوان سوراخ دار ” . استخوان های ما در حدود ۳۰ سالگی در محکم ترین وضعیت خود است، سپس شروع به از دست دادن تراکم میکند . بیش از ۱۰ میلیون آمریکایی پوکی استخوان ( استخوان های تحلیل رفته ) دارند که خطر شکستگی را افزایش میدهد .تقریبا نیمی از زنان حدود ۵۰ سال و بالاتر ،شکستگی ناشی از پوکی استخوان را در طول عمر خود تجربه میکنند .
۲- نشانه های پوکی استخوان
شما ممکن است حتی متوجه پوکی استخوانتان نشوید، مگر آنکه دچار یک شکستگی شوید یا تغییر واضحی در وضعیت ستون فقراتتان ایجاد شود . در واقع شما ممکن است حتی بدون خبر داشتن از مشکلتان ،میزان قابل توجهی تحلیل استخوانی داشته باشید . درد ستون فقرات، ناشی از تغییر در مهره ها ، ممکن است اولین نشانه از اینکه “چیزی درست نیست” باشد .
۳- پوکی استخوان و شکستگی
یک و نیم میلیون شکستگی در سال ،به علت پوکی استخوان اتفاق میفتد. شکستگی های (compressed) ستون فقرات ، شایع ترین شکستگی این گروه است که میتوانند مهره ها را فشرده کند و باعث تغییر شکل در ستون فقرات بشود . شکستگی ناحیه لگن (hip) می تواند باعث مشکلات تحرکی ماندگار شود و حتی خطر مرگ را افزایش دهد. شکستگی هایی مثل مچ دست وحلقه لگن (pelvis) و غیره در افراد مبتلا به پوکی استخوان شایع تر است .
۴- علت پوکی استخوان چیست ؟
استخوان های ما دائما در طول زندگی در حال بازسازی هستند. استخوان ها از کلاژن ( پروتئینی که چهارچوب پایه را فراهم میکند) و فسفات کلسیم (ماده معدنی که استخوان را سفت و سخت میکند) تشکیل شده اند . با بالارفتن سن، استخوانی که از دست میدهیم بیشتر از آنی است که جایگزین میکنیم. بزرگترین تغییر در تراکم استخوان در زنان، طی ۵ تا ۷ سال بعد از یائسگی بوجود می آید . شی مستطیل شکل سبز رنگ در تصویر، یک سلول استئوکلاست است که استخوان را تجزیه میکند.
۵– آیا همه پوکی استخوان میگیرند ؟
تحلیل رفتن استخوان یک بخش طبیعی از پیری است، اما هر کسی آنقدر تراکم استخوانیش را از دست نمیدهد که منجر به پوکی استخوان بشود. در هر حال شما هر چه مسن تر بشوید، بیشتر در معرض پوکی استخوان هستید . استخوان زنان عموما از استخوان مردان ضعیف تر است و پس از زمان یائسگی تراکم استخوان کاهش سریعی دارد. پس تعجب آور نیست که حدود ۸۰ % از آمریکایی های دچار پوکی استخوان، مونث هستند.
۶- عوامل خطرسازی که نمی توانید کنترل کنید :
زنانی که لاغر و ریز نقش هستند بیشتر در معرض ابتلا به پوکی استخوان هستند. هم ارث و هم نژاد می تواند نقش داشته باشد .پوکی استخوان در میان سفید پوستان و آسیایی ها شایع تر است، هرچند که آمریکایی های آفریقایی تبار و اسپانیایی ها هم ممکن است در معرض خطر باشند . برخی شرایط ، مانند دیابت نوع ۱ ، آرتریت روماتوئید ، بیماری التهابی روده و اختلالات هورمونی نیز به تحلیل رفتن استخوان ها مرتبط است.
۷- عوامل خطرسازی که می توانید کنترل کنید :
مصرف سیگار ، یک زندگی بی تحرک ، رژیم غذایی که حاوی کلسیم و ویتامین D کم باشد ، شما را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به پوکی استخوان قرار میدهد . نوشیدن بیش از حد مشروبات الکلی ، هم باعث تحلیل رفتن استخوانی و خطر شکستگی می شود . کورتیکواستروئید، داروهای ضد التهاب مورد استفاده در درمان آسم و غیره ، خطر تحلیل رفتن استخوان ها را افزایش میدهد . اختلالات غذا خوردن ( بی اشتهایی یا پرخوری عصبی ) نیز میتواند به سلامت استخوان ها لطمه بزند .
۸- آیا مردان پوکی استخوان میگیرند ؟
پوکی استخوان در زنان شایع تر است ، اما مردان هم ، در معرض خطر هستند . در واقع ، حدود ۲۵ % از مردان بالای ۵۰ سال شکستگی ناشی از پوکی استخوان خواهند داشت. پوکی استخوان ممکن است در مردان تشخیص داده نشود، بخاطر آنکه اغلب پوکی استخوان بعنوان یک بیماری زنانه در نظر گرفته میشود و مردان مورد آزمایش قرار نمیگیرند .
۹- بررسی : اسکن تراکم استخوان DXA
پزشکتان ممکن است درخواست یک آزمایش تراکم استخوان برای شما بکند، اگر :
– بالای ۵۰ سال باشید و شکستگی استخوان داشته باشید .
– زن بالای ۶۰ سال یا یک مرد بالای ۷۰ سال باشید .
– در شروع یائسگی باشید یا از یائسگی گذشته باشید و عوامل خطرساز داشته باشید .
– یک مرد با سن ۵۰ تا ۶۹ ساله با عوامل خطرساز باشید.
DXA (ارزیابی جذب دو گانه اشعه ایکس) از اشعه ایکس با دوز کم برای اندازه گیری تراکم استخوان در مفصل هیپ (مفصل ران) و ستون فقرات استفاده میکند . این تست کمتر از ۱۵ دقیقه زمان میبرد.
۱۰- آزمون : “T-Score” یعنی چه؟
این آزمون تراکم استخوان شما را با یک فرد سالم سی ساله (زمانی که بیشترین تراکم استخوان وجود دارد) مقایسه میکند. نتیجه به صورت “T-Score” با محدوده های زیر ارائه میشود:
– ۱٫۰- و بالاتر نشاندهنده تراکم استخوان نرمال است
– بین ۱٫۰- و ۲٫۵- نشاندهنده تراکم استخوان کم (استئوپنی) و نه پوکی استخوان (استئوپوروز) است
– ۲٫۵- و پایین تر نشاندهنده استئوپوروز است
با پایین آمدن تراکم استخوان ، “T-Score” هم کمتر میشود
۱۱- درمان : داروهای تقویت کننده استخوان
اگر شما استئوپوروز دارید، احتمالا به شما یک داروی خانواده “bisphosphonate” مانند “Actonel” ، “Boniva” ، “Fosamax” یا “Reclast” میدهند. آنها میتوانند تحلیل استخوان را کم کنند و خطر شکستگی را کاهش دهند، حتی ممکن است موجب ساخت استخوان جدید شوند. عوارض داروهای خوراکی شامل مشکلات گوارشی مانند زخم مری، ریفلاکس و تهوع است. انواع خوراکی آنها که یک تا چهار بار در سال تزریق میشوند میتوانند علائم مختصر شبیه سرماخوردگی ایجاد کنند. بیسفوسفونات ها ممکن است احتمال تحلیل رفتن استخوان آرواره را افزایش دهند.
۱۲- درمان : هورمون های استروژنی
روش درمانی “جایگزینی هورمون”، که زمانی برای علائم یائسگی استفاده میشد، امروزه روشی برای درمان پوکی استخوان است. اما این داروها به دلیل نگرانی از نظر خطر سرطان، لخته شدن خون، بیماری قلبی و سکته کمتر استفاده میشود. “Evista” یک هورمون نیست ، ولی میتواند اثرات تقویت کننده استخوانی شبیه استروژن داشته باشد، بدون آنکه خطر سرطان را افزایش دهد. خطراتش شامل لخته شدن خون و افزایش علائم “گرگرفتگی” است. “Forteo” که یک هورمون پاراتیروئید صناعی است، نیاز به تزریق روزانه دارد و عملا استخوان جدید میسازد. گرفتگی عضلات ساق و گیجی با “Forteo” گزارش شده است.
۱۳ – درمان : یک انتخاب درمانی بیولوژیک
“Prolia” یک آنتی بادی آزمایشگاهی است که تحلیل استخوان را کند میکند. با تزریق دو بار در سال، این دارو برای زنان دوره یائسگی است که خطر بالای شکستگی داشته باشند و نتوانند داروهای دیگر را تحمل کنند و یا داروهای دیگر برایشان مفید نبوده است. عوارض جانبی شامل کمر درد ، درد عضلانی ، درد استخوانی ، احتمال بالاتر عفونتها و کاهش سطح کلسیم است.
۱۴- غذاهای تقویت کننده استخوان
در هر سنی که باشید، غذاهای غنی از کلسیم میتواند از استخوانهایتان حمایت کند. شما معادل چهار لیوان ۲۰۰ گرمی شیر در روز نیاز دارید. ماهی هایی مثل سالمون، تن و شاه ماهی نیز حاوی ویتامین هستند که به جذب کلسیم کمک میکند. سبزیجات برگدار، حاوی منیزیم هم هستند که به حفظ کیفیت استخوان کمک میکند. برخی نوشیدنی ها و غذاها نیز، غنی شده با کلسیم و ویتامین دی هستند.
۱۵ – غذاهای نامناسب برای استخوان
برخی غذاها کلسیم بدن را پایین میاورند، مانند سوپ کنسرو شده و گوشت فراوری شده. اغلب آمریکایی ها بیش از حد نیازشان سدیم دریافت میکنند. کافئین میتواند جذب کلسیم شما را کاهش دهد. الیته اثر آن در ضورت مصرف بیش از سه فنجان قهوه در روز قابل توجه است. مصرف سنگین الکل نیز میتواند موجب تحلیل استخوان شود.
۱۶ – چه غذایی بیشترین کلسیم را دارد؟
نوشیدن یک لیوان شیر غنی شده با ویتامین دی یکی از بهترین راههای گرفتن کلسیم است. لبنیات دیگر در مقدار کلسیم متفاوتند. ماست و پنیر انتخابی بهتر از بستنی و دسر ماستی هستند. ماهی هایی مانند ساردین و سالمون منابع خوبی هستند. خوراکی غنی شده مانند غلات و آب پرتقال نیز سرشار از کلسیم هستند.
۱۷- اغلب آمریکایی ها مقدار کافی کلسیم دریافت میکنند، البته بجز دختران نه تا پانزده سال. دو نوع کلسیم خوراکی در دسترس است : کربنات کلسیم و سیترات کلسیم که هر دو به یک میزان مفیدند. خوردن نصف دوز دارو در صبح و نصف آن در بقیه روز ، به جذب آن کمک میکند. مصرف “بیش از حد” کلسیم میتواند منجر به سنگ کلیه شود. مصرف کافی ویتامین دی به جذب کلسیم کمک میکند.
۱۸ – با ورزشهای همراه با وزن گذاری استخوان بسازید
ورزش های همراه با وزن گذاری میتوانند به ساخت و حفظ استخوان کمک کنند. اینها شامل پیاده روی ، دویدن آرام ، تنیس و دیگر فعالیتهایی میشود که در آنها شما کل وزنتان را حرکت میدهید. استفاده از وزنه های کوچک در بسیاری از ورزشها به استخوان کمک میکند. زنانی فقط یک مایل در روز راه بروند ، از نظر استخوانی چهار تا هفت سال جلوترند.
۱۹ – احتیاطهای حین ورزش
اگرچه یوگا و پیلاتس به تعادل کمک میکنند، چرخش یا خم شدن زیاد میتواند خطر شکستگی مهره ها را در افراد دچار پوکی استخوان افزایش دهد. ورزشهای پر برخورد برای این افراد میتواند خطرناک باشد. شنا و دوچرخه ورزشهای عالیی هستند، ولی همراه با وزن گذاری نیستند و به سلامت استخوان کمک نمیکنند.
۲۰ – استئوپنی : تحلیل رفتن مرزی استخوان
اگر تحلیل رفتن استخوانی شما در حد پوکی استخوان (استئوپروز) نباشد، شما استئوپنی دارید. همانند استئوپوروز ، هیچ علامتی ندارد. استئوپنی میتواند به استئوپوروز منجر شود، ولی با تغییر در تغذیه و ورزش میتوان تحلیل رفتن استخوان را آهسته کرد. پزشکتان نیاز به دارو را تعیین میکند.
۲۱ – آیا استئوپوروز قابل برگشت است؟
اغلب داروهای استئوپوروز تحلیل استخوان را آهسته میکنند و یا کمی تراکم آنرا افزایش میدهند. “” استخوان جدید میسازد، ولی نیاز به تزریق روزانه دارد و به خاطر عوارض بالقوه اش تا دو سال قابل ادامه دادن است. اما جرقه از امید برای درمان استئوپوروز وجود دارد. تحقیقات جدید روی حیوانات نشان میدهد که داروی آزمایشی که از ساخت سروتونین در روده جلوگیری میکند، عملا میتواند استخوان بسازد و سیر تخلیل استخوان را معکوس کند.
۲۲- عادات سالم کودکی و نوجوانی سالها بعد با استخوانهای قویتر جواب پس میدهد. جوانان با خوردن غذاهای غنی از کلسیم، دریافت کافی ویتامین دی (نور خورشید و تغذیه) و ورزش مرتب میتوانند استخوان قویتری بسازند. میزان توصیه شده مصرف کلسیم چنین است :
– زیر یک سال : ۲۰۰ تا ۲۶۰ میلیگرم
– ۱ تا ۳ سال : ۷۰۰ میلیگرم
– ۴ تا ۸ سال : ۱۰۰۰ میلیگرم
– ۹ تا ۱۸ سال : ۱۳۰۰ میلیگرم
– ۱۹ تا ۵۰ سال : ۱۰۰۰ میلیگرم
– مردان ۵۱ تا ۷۰ سال : ۱۰۰۰ میلیگرم
– زنان ۷۰ به بالا : ۱۲۰۰ میلیگرم
– مردان ۷۱ به بالا : ۱۲۰۰ میلیگرم
تا سن سی سال ، یک زن معمولی ، ۹۸ درصد از اوج توده استخوانی اش را ساخته است.
۲۳ – جلوگیری از زمین خوردن : اصول
جلوگیری از شکستگی نیز کلیدی برای حفظ سلامت استخوان است، چه پوکی استخوان داشته باشید یا نه. برای این منظور، اطرافتان را شلوغ نکنید و مرتب نگهدارید و فرش ها را به زمین فیکس کنید. سیمهای کف زمین و پارچه های روی مبل را جمع کنید. دمپایی های مناسب به کف لاستیکی نیز جلوی زمین خوردن را میگیرد.
۲۴ – هیچگاه برای سلامت استخوان دیر نیست
بسیاری از افراد در دهه شصت و دیرتر از پوکی استخوانشان آگاه میشوند. ولی اصلاح تغذیه و مصرف کافی کلسیم و ورزش مرتب همچنان میتواند مفید باشد. ورزشهایی مانند تای چی “Tai Chi” تعادل را بهتر میکند و جلوی زمین خوردن را میگیرد.
۲۵ – زندگی با پوکی استخوان
پوکی استخوان لزوما در زندگی اختلال ایجاد نمیکند. در حقیقت، بیحرکتی و کمی فعالیت سلامت استخوان را بدتر میکند. پس ، بلند شو و قدم بزن و از فعالیتهای سرگرم کننده لذت ببر. در زمان حمل خرید های سنگین، کمک بگیر ، از نرده و یا عصا و واکر در صورت احساس ناپایداری ، کمک بگیر.
