لخته شدن خون که یک مکانیسم طبیعی است ، در صورتی که از مسیر خود منحرف شود ، میتواند منجر به ایجاد لخته در وریدهای عمقی ، مخصوصا اندام تحتانی شود. (این لخته ممکن است در اندام فوقانی، قفسه سینه و دیگر نقاط بدن نیز ایجاد شود).  این عارضه ترومبوز عروق عمقی (Deep Vein Thrombosis) نامیده میشود. DVT میتواند بطور کامل و یا نسبی جلوی جریان خون را بگیرد و درد و تورم حاد یا مزمن ایجاد کند. لخته میتواند محدود به وریدهای ساق باشد، ولی گاهی تا ران و حتی لگن گسترش میابد. لخته میتواند کنده شود و به قلب و ریه منتقل شود. این میتواند موجب آسیب ویا حتی مرگ شود.

 

 

جراحی هایی که احتمال DVT را زیاد میکنند :

     – جراحی هایی که جریان خون قسمتی از اندام را کم میکنند

     – جراحی بزرگ روی هیپ، زانو ،ساق ،ران ،شکم ،یا قفسه سینه

     – جراحی های اصلاحی مانند تعویض مفصل

← هر عاملی که بیحرکتی بیش از سه روز ایجاد کند ،میتواند DVT  ایجاد کند. بسیاری از بیماری های داخلی میتواند خطز آنها را افزایش دهد.

 

علت افزایش خطر DVT پس از جراحی :

     – انتقال ذرات بافتی ،پروتئین و چربی به داخل ورید ها

     – آسیب دیواره وریدها

     – بیحرکتی پس از جراحی

علائم و نشانه ها

اگر شما یکی از موارد زیر را داشتید ،  به پزشک مراجعه کنید :

     – تورم در یک یا هر دو ساق

     – درد یا حساسیت در یک یا هر دو ساق

     – گرما در پوست ساق مبتلا

     – قرمزی یا تغییر رنگ در پوست ساق مبتلا

     – وریدهای سطحی قابل رویت

     – خستگی ساق

  

  

 

← اگر لخته کنده شود و به ریه برسد ، آمبولی ریه نامیده میشود و میتواند کشنده باشد. آمبولی ریه میتواند بی علامت باشد ، ولی اگر سرفه ناگهانی (گاهی خونی) ، درد قفسه سینه تنفس تند یا تنگی نفس داشتید یا منگی شدید داشتید ، به ۱۱۵ زنگ بزنید.

 تشخیص :

 

بطور شایع توسط سونوگرافی و گاهی به روش ونوگرافی یا ام آر آی انجام میشود

 

  

عوارض DVT :

۱ – خطر اصلی ، کنده شدن لخته و انتقال به شریان های ریه یا آمبولی ریوی (Pulmonary Embolism / PE) است که میتواند بسیار خطرناک باشد. علائم و نشانه های عبارتند از :

     – سرفه ناگهانی ،گاهی همراه خلط خونی

     – تنفس تند یا تنگی نفس ناگهانی حتی در استراحت

     – درد قفسه سینه که گاهی با نفس عمیق ،سرفه ،خوردن یا خم شدن تشدید می شود

     – تندی ناگهانی ضربان قلب

← درمان این عوارض اورژانسی است

۲ – باقی ماندن لخته داخل ورید میتواند موجب آسیب ورید و دریچه های آن شود و عوارض موضعی و مشکلات زیر را ایجاد کند :

     – درد

     – تورم و ادم اندام

     – تیره شدن پوست

     – زخم

     – ورید های آبی رنگ  ، متورم و گاهی پیچ و خم دار

     – عود DVT یا PE

پیشگیری :

     – مصرف داروهای آنتی کواگولانت (رقیق کننده) . دارویی که نگارنده در دوره بیحرکتی پس از جراحی تجویز میکند، انوکساپارین با نام تجاری انوکساپارین است و آنرا تا زمانی که بیمار روزی نیم ساعت توانایی راه رفتن داشته باشد، ادامه میدهد.

     – انجام نرمشهای مرتب برای افزایش جریان خون. حرکت دادن مرتب مچ (ساعتی یک بار) به سمت بالا و پایین بسیار مفید است.

     – خروج از بستر در اولین زمان ممکن پس از جراحی

     – استفاده از جوراب های مخصوص ضد لخته (متفاوت با جوراب ضد واریس)

     – بالا نگهداشتن اندام جهت کاهش تورم

درمان :

درمان لخته خون ایجاد شده، معمولا شامل استفاده از داروهای رقیق کننده خون (مانند هپارین و وافارین) است.

 

منبع